Make them speak - Jak sprawić, aby uczniowie chętniej mówili na lekcji języka obcego.

Każdy nauczyciel zna to uczucia. Stoisz przed grupą, widzisz twarze niewyrażające żadnych myśli i uczuć, mur, jak go przebić? Na lekcji język obcego wydaje się to szczególnie istotne.  Przecież to umiejętność mówienia na lekcji języka jest kluczowa. Bywa jednak pomijana przez część nauczycieli, z różnych przyczyn: brak chęci ze strony uczestników, bariera w mówieniu w języku obcym, brak pomysłu  na ciekawa metodę... Poniżej podzielę się kilkoma sposobami, które stosuję w pracy z gimnazjalistami. Zaczerpnęłam je z rozmaitych szkoleń, zmodyfikowałam lub sama wymyśliłam. Co więcej nie wymagają one dużego nakładu pracy oraz kserowania.

Spinacze

Metoda służy rzetelnej i motywującej ocenie aktywności uczniów. Za każda wypowiedź podczas dyskusji uczeń dostaje spinacz (mam gotowe pudełko kolorowych spinaczy biurowych). Po zakończonej lekcji spinacze te przeliczane są na plusy z aktywności. Plusem tej metody jest obiektywizm i sprawiedliwość – widać dokładnie kto, ile mówił.

A swoją drogą spinaczy można używać do wielu innych ciekawych rozwiązań przy metodach aktywnych, ale o tym innym razem.

Walk and talk

Przygotowuję karteczki z pytaniami lub zagadnieniami do przedyskutowania. Można w nich „ukryć’ słownictwo z poprzedniej lekcji lub struktury gramatyczne do powtórzenia. Sprawdza się to doskonale jako rozgrzewka językowa lub wprowadzenie do tematu dyskusji. Uczniowie w parach podchodzą do karteczek z rozmieszczonych po klasie (przypiętych do tablic kotkowych, przyklejonych do ścian taśmą itp.) i przez chwilę dyskutują na temat zamieszczonych tam pytań. Na umówiony sygnał przesuwają się do kolejnego pytania. Po omówieniu wszystkich pytań uczniowie wracają na miejsce.  Następnie po powrocie na miejsce nauczyciel podsumowuje ćwiczenie, pyta o zdanie chętne osoby. Aktywnych nagradza spinaczami – patrz wyżej.

Zalety ćwiczenia: wszyscy uczniowie w krótkim czasie mogą mówić. Nauczyciel chodzi, słucha i nie przerywa – uczniowie bez skrępowania rozmawiają. Uczniowie są przygotowani do dyskusji na forum klasy i chętniej biorą w niej udział, czuja się bezpieczniej bo tematy mają już omówione z kolegą, wiedzą co powiedzieć, przypomnieli sobie słówka. Uczniowie mogą trochę swobodnie pospacerować po klasie, nie muszą ciągle siedzieć w ławkach.

Agony Aunt

Uczniowie z jednej ławki zostają podzieleni na osobę A (agony aunt - pomocnik) i osobę B (szukający  rady). Nauczyciel rozdaje karteczki z problemami osobom B. Osoby A zostaje na miejscu a osoby B chodzą kolejno do każdej osoby A i pytają o radę. Potem następuje zmiana.  Na koniec podsumowaniem jest omówienie najciekawszych rozwiązań problemów.

Zaletą metody jest ruch i swobodna rozmowa z różnymi partnerami.

Kule śniegowe

Nauczyciel włącza żywą muzykę i rzuca „kule śniegowe” (zgniecione kartki papieru z napisanymi na nich pytaniami – mogą być na niej pytana podobne jak w metodzie walk and talk) Kul jest  mniej  niż uczniów. Uczniowie rzucają do siebie kulkami papieru, kiedy muzyka przestaje grać, ten kto ma kulkę rozwija ją i odpowiada na znajdujące się  na kartce  pytanie. (odpowiadamy jednorazowa na 2-3 pytania i powtarzamy sekwencję od nowa. Jeśli uczniowie celowo unikają łapania kul zmieniamy zasady i osoba która złapie kulę wskazuje osobę która ma odpowiedzieć na pytanie.

Metoda jest dobra na rozbudzenie ospałej grupy lub rozładowanie napięcia. Można tez zastosować ja na koniec jako podsumowanie. W szczególnie żywych grupach  może być trudno potem wrócić do innych spokojniejszych aktywności.

 Zalety:  Ruch „budzi” mózg.  Zadanie  trzyma wszystkich w skupieniu. Poprawia atmosferę w grupie, rozładowuje napięcie. Mówią uczniowie, którzy zazwyczaj nie zgłaszają się do odpowiedzi, tu wybrani są losowo.

Oprócz powyższych metod stosuję następujące zasady ogólne:

1. Nauczyciel daje dobry przykład – mówię w języku obcym jak często to możliwe.
2. Nauczyciel zachęca, aby uczniowie zwracali się do niego w języku obcym.
3. Stosuję metodę małych kroków: W grupach początkujących i słabych daję do nauczenia na pamięć proste dialogi. Uczniowie uczą się dzięki temu przydatnych zwrotów i stopniowo przełamują barierę mówienia.W kolejnym kroku uczniowie  przygotowują w domu wypowiedź czy prezentację na dany temat. Najbardziej zaawansowane grupy mówią spontanicznie np. opis obrazka, czy  mówienie na dany temat przez 1 min.
4. W grupach początkujących i słabych ćwiczę wymowę całych zwrotów. Proszę uczniów o powtarzanie za nagraniem lub nauczycielem.
5. Stosuję materiał wizualny: obrazki, prezentacje, filmy tak aby zainspirować uczniów. Oni czasem nie mówią, bo nie wiedzą co mogliby powiedzieć.
6. Wykorzystuję piosenki do nauki całych zwrotów.
7. Personalizuję tematy.
8. Stawiam pytania kontrowersyjne, skłaniające do myślenia i  pobudzające emocje.
9. Kiedy oceniam mówienie zwracam uwagę na: komunikatywność przekazu, poprawność, wymowę i inne elementy (np. przy prezentacji – ogólne wrażenie) Skłaniam innych uczniów do słuchania. Mogą podwyższyć swoje oceny za mówienie, jeśli zadają pytania do wypowiedzi kolegów.
10. Dbam o atmosferę. Błędy  popełniane w czasie mówienia traktuję jako normalne zjawisko towarzyszące procesowi uczenia się.